Virtual City

شهر مجازي (Virtual City) از مفاهيمي است که در ساليان اخير به شدت به کار برده شده است. در بسياري از مواقع اين مفهوم با شهر الکترونيک و دولتي الکترونيک خلط گرديده و مخاطب در تفکيک اين دو مفهوم به شدت دچار سردرگمي گرديده است. شهر مجازي ، شهري است كه تمام ظرفيت‌هاي آن امكان تبديل به فرآيند اطلاعاتي را دارا باشند و بتواند به فضاي مجازي منتقل گردند. خط‌مشي‌هاي شهر مجازي به موضوع تردد‌هاي بين شهري به اين صورت نگاه مي‌كند كه آيا امكان انتقال به فضاي مجازي رادارد وآيا اين فرآيندها با كليك موس امكان پذيراست و يا نه ؟ حال آنکه در شهر الکترونيک بيشتر به مفهوم ارائه خدمات الکترونيک در حوزه يک شهر پرداخته ميشود. در بحث واقعيت مجازي (Virtual Reality) ما با اثر ذات روبه‌رو هستيم نه با خود ذات ، بنا براين تلاش بر نزديک كردن مجاز به واقعيت است و كساني كه در صنعت مجازي سازي كار مي ‌كنند با فعال کردن سنسورها و تامين ابعاد گوناگون در صدد حذف مرزهاي ميان واقعيت و مجاز هستند. جهان مجازي اثر جهان واقعي و در واقع بازنمايي واقعيت جهان واقعي است. بنابر اين وقتي مي‌گوييم شهر مجازي با محتواي اثر ذات و پيامدهايي كه در اين فضاست روبه‌رو هستيم. بر اين اساس شهر مجازي شهري است که بازنمايي شهر واقعي را برعهده داشته و ميتوان عنوان داشت همان شهر واقعي است ولي در فضاي مجازي.

تيپ شناسي شهرهاي مجازي

بر اساس محتواي شهر، ۷ تيپ مختلف شهر مجازي را مي ‌توان از هم متمايز نمود :

1. شهرهاي مجازي تاريخي
2. شهرهاي مجازي ماهواره‌اي،
3. شهرهاي مجازي با جغرافياي شهري داده اي
4. (Geo Data)،شهرهاي مجازي كارگاهي (که امکان شهرسازي مجازي را فراهم مي کنند)،
5. شهر كامل مجازي،
6. شهرهاي مجازي توريستي
7. شهر هايي براي زندگي متفاوت با زندگي واقعي (Second Life).

شهرهاي تاريخي مجازي تلاشي هستند براي ساخت فضاي متراکم شهري در فضايي واحد( مانند پروژه گيست در هيدلبرگ آلمان) ، در شهرهاي مجازي كارگاهي كه در آن افراد مي ‌توانند ( با عضويت در سايت ‌هايي مانند Zanpo.com ) با آزمون و خطا به شهرسازي مشغول شوند، از اين طريق مي‌توان بسياري از خطاها را كاهش داد. در شهرهاي مجازي ماهواره اي که با Google Map تحقق پيدا کرده اند گسترش دامنه انتخاب ها و افزايش امکان تعامل شهروندان با شهر ، حوزه عمل خودآگاهانه شهروندان را تقويت مي کند. شهر مجازي داده‌اي تيپ چهارم شهر مجازي است. ژئوتكنولوژي امكان داده‌اي كردن كليه ظرفيت‌هاي جغرافيايي را فراهم مي ‌كند. در شهرهاي کامل مجازي تمام خدمات شهري به فضاي مجازي منتقل مي شوند ، اولين شهر كامل مجازي ، آمستردام بود كه در سال ۱۹۹۴ به راه افتاد. شهرهاي مجازي توريستي مانند نيويورک (Virtual NYC Tour) تمام ظرفيت‌هاي شهر را در اختيار بازديدکنندگان قرار مي دهند و امکان تعامل نزديک با شهر را فراهم مي آورند. شهرهاي نوع هفتم، براي آن دسته از افراد كه به دنبال تجربه متفاوت و زندگي با هويتي مجازي در شرايطي متفاوت با زندگي واقعي هستند جذاب به نظر مي رسند. به عنوان مثال در Second Life تا کنون دو ميليون و ۶۵۲ هزار نفر عضو شده اند و گردش مالي امروز آن ۸۵۵ هزار دلار بوده است

فصل مشترک تمامي مدلهاي شهر مجازي و خدماتي که سازمانهاي خدمات شهري ميبايست در شهر مجازي ارائه نمايند مدل پايه مجازي شهر و زير بناي اصلي شهر است که هر يک از مدلهاي ديگر ميبايست بر اساس آن تشکيل گردند. اين مدل که واگويه اصلي شهر است ميبايست خصوصيات اصلي شهر را محفوظ نموده و با کمترين تفاوت خصوصيات شهر را منتقل نمايد. راه حل مرکز داده اي شهري (DATA CENTER Solution) که بر پايه تجميع منطقي داده ها در يک مرکز و ارجاع داده ها و وظايف از سازمانهاي مختلف بر آن مرکز بنا شده مشکل تداخل و تفکيک وظايف سازمانها ، نهادها و ادارات خدمات شهري را به خوبي برطرف مينمايد. در راه حل مرکز داده اي شهري مهمترين رکن و اساس تشکيل دهنده آن اطلاعات پايه شهري و مدل مرکزي شهر ميباشد. اين مدل ميبايست خصوصيات جامع بودن و پوشا بودن ( پوشش سطحي از نظر پوشش کامل پوسته شهر و پوشش خدماتي از نظر تحت پوشش قرار دادن کليه خدمات ارائه شده در سطح شهر) را در نگاه اول دارا بوده و در مرحله بعدي راه حل مناسب جهت به روز نگهداري آن ارائه شده باشد. بر اين اساس و با توجه به داده هايي که تاکنون تهيه گرديده و احتياجاتي که سازمانها، نهادها و ادارات مختلف شهري به داده ها و سرويسهاي متنوع شهر مجازي و مفاهيم مستتر در آن دارند ضمن تحليل نيازمنديها و خواسته هاي هر يک بر اساس داشته هاي کنوني (پيوست شماره يک)، دو قالب پيشنهادي براي پيمودن اولين قدم در رسيدن به شهر مجازي را ارائه خواهيم نمود. قالب اول: ايجاد احجام و الحاق تصاوير قالب دوم: ايجاد احجام، الحاق تصاوير، جزئيات الحاق احجام و ترکيبات ساختمان، پيشروي و فرو رفتگي و المانهاي قابل برداشت از اطلاعات مميزي خروجي قالب دوم که نماي کاملي از شهر را در انظار بيننده بوجود مي آورد عملا مدلي کامل از شهر است که ببينده ميتواند ضمن قدم زدن در آن، مناظر اطراف را مشاهده کرده و آنچه را در عالم واقعيت ميتواند مشاهده نمايد، رويت نموده و خروجي قالب اول که جزئي از خروجي قالب دوم ميباشد با محدوديتهايي منظره شهر را تداعي خواهد کرد.

شهر مجازي و DATA Center

شهر مجازي راه حلي است ارائه خدمات، امکانات و سرويسهاي شهري در قالب يک فضاي مجازي و DATA Center راه حلي است جهت مجتمع نمودن اطلاعات شهري در يک مجموعه و ارائه خدمات داده اي به مراکز مختلف. مقايسه دو تعريف فوق وابسته بودن هر دو مفهوم را به يکديگر تا حد بسيار بالايي مشهود مينمايد. DATA Center ميبايست عمليات داده اي مجموعه را بعهده گرفته و عملياتهاي مرتبط به جمع آوري، تجميع، به روز آوري و امنيتي داده ها را ارائه نمايد و شهر مجازي با استفاده از اين داده ها به صورت کاملا مجازي و در يک محيط کاملا ديداري (Visual) آنها را ارائه نمايد. DATA Center بدون استفاده از تئوريهاي شهر مجازي مانند تعريف يک سري روابط خشک و غير قابل انعطاف ميباشد که در برخورد با هر فرآيندي يک راه حل را ارائه نمايد ولي عملا را ه حلي نهايي شهر را مسکوت نگه داشته است و شهر مجازي بدون مفهوم DATA Center بيشتر به بازيهاي کامپيوتري و انيمنشن هاي سه بعدي شباهت خواهد داشت. ولي اين دو مفهوم در کنار يکديگر تکميل کننده همديگر ميباشد. هرگاه داده ها در شهر مجازي واقعي و منطبق بر اطلاعات نهادها و سازمانهاي مختلف شهري به گونه اي باشد که کمترين فاصله زماني با وضعيت موجود را داشته باشد کاربر (به مفهوم کلي کاربر) خواهد توانست آنگونه که در تعاريف فوق الذکر اشاره شد مجاز را در کنار واقعيت درک نمايد و امورات جاري خود را از آن درخواست نمايد. براي مثال ميتوان عنوان کرد چنانچه در هنگام کنترل اثرات احداث يک پل بر نماهاي شهري هر آنچه در واقعيت هست در مدل شهري موجود باشد، مدل احداثي ميتواند راهگشا باشد و الا چنانچه يک يا دو ساختمان به طور واقعي در محل شهر مجازي احداث نشده باشند نميتوان اثرات را به صورت جامع مطالعه کرد. در اين حالت بعد از مدتي از اتکا کاربران به مدل کاسته شده و عملا پس از مدتي ناکارآمدي مدل شهر مجازي به اثبات خواهد رسيد.

قالب اول تشکيل مدل مجازي شهر

ايجاد احجام و الحاق تصاوير

در اين روش براي هر عارضه در سطح منطقه، محله و يا شهر (بجز عارضه ملک) يک مدل جغرافيايي سه بعدي که مشخص کننده تمامي المانهاي آن عارضه باشد تهيه شده و بر روي يک نقشه کامل شهري در کنار يکديگر قرار خواهند گرفت. براي عارضه ملک حجم ملک توليد شده و تصاوير برداشت شده توسط عمليات ميداني به بعدهاي نمايي ملک (بعدهايي که در نماي ملک شرکت دارند) الصاق ميگردند. اين روش نهايتا يک مدل شهر مجازي را در اختيار قرار داده که تک تک المانهاي مورد نياز در مدل مميزي سه بعدي بواسطه تحليلها و سيستمهاي پايين دستي که توليد خواهند گرديد قابل برداشت ميباشند. نگهداري مدل بواسطه فرآيندهايي که در انتهاي حوزه شهرسازي و حوزه عمران تعريف ميگردند انجام گرديده و عملا مدل براي هميشه زنده و پويا باقي خواهد ماند. بسياري ازتحليلهايي که ناشي از ايجاد و يا امحاء يک سازه بر خيابان، حوزه و بوجود مي آيد بواسطه عملياتهاي انجام گرفته ميتوانند با کاهش شديد عمليات ميداني انجام گرديده و در مقايسه با فرآيندهاي کنوني در زمان کمتر نتيجه مطبوب تري اخذ گردد.

روال انجام مراحل تشکيل قالب اول مدل مجازي شهر

1. محدوده قانوني شهر به يک يا چند منطقه تقسيم مي شود.
2. هر منطقه به يک يا چند محله (حوزه) تقسيم ميگردد.
3. معابر، بلوکها و مشخصات کلي هر حوزه شناسايي، کد و اطلاعات آنها از مميزي مرحله آخر برداشت ميگردد.
4. محدوده بلوک بر روي نقشه هوايي شناسايي شده و مشخص ميگردد.
5. جانمايي عوارض بلوک و اطلاعات کلي محدوده بر روي نقشه شهري توسط سرگروه انجام شده و عارضه ها به صورت سه بعدي بر روي نقشه ترسيم ميگردند.
6. غني سازي عارضه هاي رسم شده از طريق اعمال اطلاعات توصيفي بر روي اجزاء(component)
7. برداشت ستادي و كنترل نقشه هاي ايجادي در محل از نظر ابعاد توسط برشهاي طولي، جهت كنترل دقيقتر عرض خيابان ها، پياده روها، وضعيت جداول و كانيوها و . . .
8. شماره گذاري املاک با استفاده از اطلاعات آخرين مميزي املاک
9. تقسيم بندي املاک و ارجاع هر ملک به يک گروه کاري
10. استخراج اطلاعات کلي ملک ( آدرس، نام مالک، شماره پروانه و …)
11. فراخواني موقعيت ملک در نرم افزار رسم سه بعدي
12. رسم حريم ملک در محيط سه بعدي با استفاده از نقشه پايه و مترکشيهاي برداشت شده
13. رسم ديواره هاي پيراموني ملک
14. رسم حجم کلي ساختمان و يا ساختمانهاي ايجاد شده در ملک
15. اطلاق کاربري ملک
16. تصوير برداري از نماي ساختمان
17. اطلاق تصوير به مدل ايجاد شده
18. ارجاع مدل به سرپرست گروه
19. انتقال مدل بر روي نقشه نهايي منطقه
20. جمع بندي اطلاعات و مدلهاي بلوک و ايجاد مدل بلوک
21. جمع بندي اطلاعات و مدلهاي حوزه و ايجاد مدل حوزه
22. جمع بندي اطلاعات و مدلهاي حوزه و ايجاد مدل منطقه

قالب دوم تشکيل مدل مجازي شهر

ايجاد احجام، الحاق تصاوير، جزئيات الحاق احجام و ترکيبات ساختمان، پيشروي و فرو رفتگي و المانهاي قابل برداشت از اطلاعات مميزي

در اين روش براي تمامي عارضه هاي سطح منطقه، محله و يا شهرمورد نظر يک مدل جغرافيايي سه بعدي که مشخص کننده تمامي المانهاي آن عارضه باشد مانند قالب قبل تهيه شده و بر روي يک نقشه کامل شهري در کنار يکديگر قرار خواهند گرفت. اين مدل حتي عارضه ملک را که در مدل قبل فقط به صورت حجم سطح اشغال مشاهده گرديد برداشت نموده و عملا مدلي نسبتا کامل از ملک را در اختيار قرار خواهد داد.

تصاوير برداشت شده توسط عمليات ميداني به بعدهاي برداشت شده و المانهاي مشخصه ملک الصاق ميگردد. اين روش همانند روش قبل نهايتا يک مدل شهر مجازي را در اختيار قرار داده که تک تک المانهاي مورد نياز در مدل مميزي سه بعدي بواسطه تحليلها و سيستمهاي پايين دستي که توليد خواهند گرديد قابل برداشت ميباشد ولي از آنجا که در اين قالب، مدل املاک نيز برداشت ميگردند اين تحليلها بسيار واقعي تر و نزديکتر به واقعيت خواهند بود. نگهداري مدل بواسطه فرآيندهايي که در انتهاي حوزه شهرسازي و عمران تعريف ميگردند به روز بوده و عملا مدل براي هميشه زنده و پويا باقي خواهد ماند.

در اين روش بسياري ازتحليلهايي که ناشي از تاثير يک سازه و يا عمليات عمراني که بر خيابان، حوزه و منطقه ميباشد بواسطه عملياتهاي انجام گرفته ميتوانند يا کلا به صورت ستادي و هزينه بسيار کم انجام ميگردد و يا حوزه عمليات ميداني آنها به شدت کاهش پيدا کرده و بهينه ميگردند.

روال انجام مراحل تشکيل قالب دوم مدل مجازي شهر

روال کلي اين شيوه مميزي همانند مدل قبل با اندکي تفاوت ميباشد ولي در تشکيل مدل املاک تفاوت اصلي مشهود خواهد شد.

(۱۳ مرحله از مراحل توليد مدل شهر همان مراحل مدل قبل ميباشند.)

1. رسم حجم کلي ساختمان و يا ساختمانهاي ايجاد شده در ملک
2. رسم پيشرويها، فرورفتگي ها و عملا المانهايي که در مشاهده ساختمان مشخص ميباشند.
3. تصوير برداري از نماي ساختمان
4. اطلاق تصوير به مدل ايجاد شده
5. تجزيه و تحليل مدل ايجاد شده و مطابقت با واقعيت
6. ارجاع مدل به سرپرست گروه
7. انتقال مدل بر روي نقشه نهايي منطقه
8. کنترل ابعاد، اندازه ها، طبقات، کاربريها با مشخصات نوشتاري برداشت شده.
9. مساحي ملک از روي آناليز املاک – مساحي کامل ملک به تفکيک طبقات و کاربريهاي مختلف
10. کنترل اطلاعات توصيفي و اطلاعات مدل
11. شناسايي تاسيسات شهري در حوزه بلوک
12. رسم مدل مناسب جهت هر يک از سازه هاي تاسيسات شهري
13. اخذ اطلاعات دقيق هر سازه مرتبط با تاسيسات از سازمان مربوطه
14. جمع بندي اطلاعات و مدلهاي بلوک و ايجاد مدل بلوک
15. جمع بندي اطلاعات و مدلهاي حوزه و ايجاد مدل حوزه
16. جمع بندي اطلاعات و مدلهاي حوزه و ايجاد مدل منطقه

سازمانهاي ارائه دهنده خدمات شهري:

شهرداري: کليه خدمات مرتبط با شهرسازي و ساخت و ساز، امور نوسازي و کسب و پيشه ، عمران و توسعه سازه هاي خدماتي و تفريحي توسط اين سازمان انجام ميگيرد. امور خدمات شهر و تنظيف سطح شهر و بسياري موارد ديگر ازاختيارات و وظايف اين سازمان عريض و طويل ميباشد. مدلهاي شهر مجازي تاريخي، شهر مجازي ماهواره‌اي، شهر مجازي داده اي(Geo Data) و شهر مجازي كارگاهي در بطن شهرداري و دواير داخلي آن تعريف ميگردند.

اداره ثبت: کليه امور مرتبط با مالکيت و احراز حدود مالکيت بر عهده اين اداره ميباشد. اين اداره زير نظر قوه قضاييه بوده و امور مرتبط با سند مالکيت را مديريت مينمايد. مدلهاي شهر مجازي تاريخي، شهر مجازي ماهواره‌اي و شهر مجازي داده اي از مدلهايي هستند که اداره ثبت درگير مدلهاي شهر مجازي ميباشد.

دفترخانه ها: بخش خصوصي امور مرتبط با اداره ثبت را پيگيري مينمايند. کليه نقل و انتقالات املاک و مستغلات از وظايف اين مجموعه ميباشد. همانند اداره ثبت درگير مدلهاي شهر مجازي تاريخي، شهر مجازي ماهواره‌اي و شهر مجازي داده اي ميباشند.

اداره آب: علاوه بر وظيفه تامين آب شهرها، وظيفه توزيع و مديريت توزيع آب يک شهر بر عهده اين مجموعه ميباشد. آبرساني به مجموعه هاي مسکوني، خدماتي و بهداشتي از وظايف اين بخش ميباشد. علاوه بر مدلهاي دخيل در ادارات ثبت و دفترخانه ها مدل شهر مجازي كارگاهي نيز در اداره آب دخيل ميباشد.

اداره گاز: مانند اداره آب علاوه بر وظيفه تامين گاز شهرها، وظيفه توزيع و مديريت توزيع گاز يک شهر بر عهده اين مجموعه ميباشد. همانند اداره آب علاوه بر مدلهاي دخيل در ادارات ثبت و دفترخانه ها مدل شهر مجازي كارگاهي نيز در اداره گاز دخيل ميباشد.

اداره برق: مانند اداره آب و گاز علاوه بر وظيفه تامين برق شهرها، وظيفه توزيع و مديريت توزيع برق يک شهر بر عهده اين مجموعه ميباشد. همانند اداره آب علاوه بر مدلهاي دخيل در ادارات ثبت و دفترخانه ها مدل شهر مجازي كارگاهي نيز در اداره برق دخيل ميباشد.

اداره مخابرات: مانند ادارات فوق الذکر تامين شبکه مخابراتي در سطح يک شهر و توزيع خدمات آن برعهده اين اداره ميباشد. همانند اداره آب علاوه بر مدلهاي دخيل در ادارات ثبت و دفترخانه ها مدل شهر مجازي كارگاهي نيز در اداره مخابرات دخيل ميباشد.

اداره پست: مانند ادارات فوق الذکر توزيع مرسولات پستي و تحويل آنها از يک نقطه شهري به يک نقطه ديگر شهري ( خواه همان شهر و يا يک شهر ديگر) از وظايف اصلي اين اداره ميباشد. اگر اداره پست يک شهر را به صورت يک جعبه (BOX) مطالعه کنيم وظيفه اصلي آن جمع آوري مرسولات سطح شهر و توزيع مرسولات به محل مورد نظر فرستنده در سطح شهر ميباشد. مدلهاي شهر مجازي تاريخي، شهر مجازي ماهواره‌اي و شهر مجازي داده اي از مدلهايي هستند که اداره پست درگير مدلهاي شهر مجازي ميباشد.

سازمان محيط زيست: وظيفه اصلي اين سازمان حفظ و نگهداري وضعيت کنوني محيط زيستي در يک شهر و حتي الامکان بهبود آن ميباشد. مديريت آلاينده ها و پسماندهاي توليدي توسط واحدهاي مسکوني، تجاري و خدماتي همه از وظايف اين سازمان ميباشد.

سازمان ميراث فرهنگي: مديريت، حفظ، مرمت و نگهداري بناهاي فرهنگي و تاريخي سطح يک شهر از وظايف اين سازمان ميباشد. شايد شهر مجازي توريستي تعريفي باشد که مختص اين سازمان نوشته شده است. البته ديگر مدلهاي شهر مجازي نيز کاربرد خاص خود را در اين سازمان نيز دارا ميباشند.

کميسيون ماده ۵ : تغييرات تراکم و کاربري آنگونه که در طرحهاي جامع و تفصيلي يک شهر بيان نشده است از وظايف اين مجموعه ميباشد. اين مجموعه با مطالعه معضلات ايجاد شده توسط اين تغييرو محسنات آورده جهت اين تغيير و با يک ديد فرادستي تغيير را تاييد و يا مردود اعلام مينمايد. مانند شهر مجازي توريستي که براي سازمان ميراث فرهنگي تعريف گرديده است شهر مجازي کارگاهي نيز تعريفي است که نمود عيني خود را در اين کميسيون پيدا ميکند.

شورايعالي شهرسازي و معماري: ارائه هر گونه طرحهاي جامع و تفصيلي در محدوده يک شهر و نظارت بر ساخت و ساز در سطح يک شهر از مهمترين وظايف اين شورا ميباشد. همانند کميسيون ماده ۵ شهر مجازي کارگاهي نمود عيني خود را در اين شورا به خود خواهد گرفت.

راه حل DATA CENTER

يک پوشش داده اي براي شهر تعريف شده و تمامي سازمانهاي فوق الذکر بر اساس اين لايه اطلاعاتي فرآيندهاي خود را به اطلاع يکديگر ميرسانند. هوشمندي اين لايه بايد تا جايي باشد که مشکلات پراکندگي فعاليتها در سازمانهاي مختلف را مرتفع کرده و نيازهاي تمامي سازمانها را پوشش دهد. شهرداري اداره ثبت اداره آب اداره گاز اداره برق شورايعالي شهرسازي و معماري كميسيون‌ماده۵ سازمان ميراث فرهنگي سازمان محيط زيست دفترخانه‌ها اداره مخابرات اداره پست کنترل فعاليتها – همپوشاني عملياتها – جلوگيري از تداخل و تفرق امور و فرآيندهاي کنترلي و نظارتي ديگر که يکپارچگي اطلاعات و فرآيندها را تضمين نمايد همگي از وظايف و مسئوليتهاي اين مرکز پوشش داده اي خواهد بود.